Απόσπασμα από την Εισαγωγή: Το Δίκτυο Πρακτικών Ασκήσεων των Παιδαγωγικών Τμημάτων Προσχολικής Εκπαίδευσης: 10 χρόνια μετά…. (Γουργιώτου, Κακανά, Μπιρμπίλη, & Χατζοπούλου, 2020).

Το Δίκτυο Πρακτικών Ασκήσεων Παιδαγωγικών Τμημάτων Προσχολικής Εκπαίδευσης συγκροτήθηκε το 2008 από μέλη ΔΕΠ και συνεργάτες/τριες που είναι επιφορτισμένες/οι με την ευθύνη της Πρακτικής Άσκησης των Τμημάτων τους, και έχουν ερευνητικό ενδιαφέρον πάνω στο σχετικό πεδίο. Την πρώτη συνάντηση συγκάλεσε το Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Η δημιουργία του Δικτύου Πρακτικών Ασκήσεων έγινε αποδεκτή από τα Τμήματα των συμμετεχόντων ως αναγκαία και απαραίτητη για την εξασφάλιση της βέλτιστης οργάνωσης της ΠΑ, στο πλαίσιο της αρχικής εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών, γι αυτό και επικυρώθηκε από τις αντίστοιχες Γενικές Συνελεύσεις. Στα χρόνια λειτουργίας του Δικτύου έγιναν πολλές συναντήσεις, προκειμένου να αναλυθούν από κοινού συναφή προβλήματα, να διαμορφωθεί ένας κοινός λόγος, να τεθούν προβληματισμοί, καθώς και να αναζητηθούν κοινές λύσεις ακόμη και μέσω, ενδεχομένως διαφορετικών προσεγγίσεων.

Σταδιακά η ανταλλαγή αυτή εξελίχθηκε στη δημιουργία μιας δυναμικής επιστημονικής και επαγγελματικής κοινότητας, με συμμετοχική και συνεργατική λειτουργία, η οποία με συστηματικές ανταλλαγές εμπειριών και ερευνητικών αποτελεσμάτων, διερευνά συλλογικά νέες εναλλακτικές στην οργάνωση της πρακτικής άσκησης και γενικότερα της εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών και επιχειρεί παρεμβάσεις στην ακαδημαϊκή και γενικότερα επιστημονική κοινότητα τους. Τα μέλη του Δικτύου, αν και με διαφορετικές συχνά απόψεις και προσανατολισμούς, μοιράζονται το όραμα για την ευθύνη ανάπτυξης των μελλοντικών εκπαιδευτικών, ακολουθώντας μια δεοντολογία συλλογικής διερεύνησης και διαρκούς ανάπτυξης. Προσδοκία, στόχος και επιδίωξη, να αναλάβει το «Δίκτυο» ένα ρόλο καταλυτικό, λειτουργώντας ως δίαυλος επικοινωνίας, αναστοχασμού και συνεργασίας σε διαπανεπιστημιακό επίπεδο ως αναπτυξιακός παράγοντας της ΠΑ και φορέας βελτίωσής της.

Όπως αναφέρεται παραπάνω, ο αρχικός προσανατολισμός του Δικτύου ήταν η ανάπτυξη του διαλόγου μεταξύ των μελών του και η συστηματική ανταλλαγή απόψεων, εμπειριών, προτάσεων, οραμάτων σχετικά με την ΠΑ, την εκπαίδευση των φοιτητριών και φοιτητριών και γενικότερα την εκπαίδευση των εκπαιδευτικών. Το γνήσιο ενδιαφέρον όλων των συμμετεχόντων για διάλογο, προβληματισμό, μοίρασμα εμπειρίας και τεχνογνωσίας, καθώς και το φιλικό κλίμα που δημιουργήθηκε, επέκτεινε την ατζέντα του σε πλειάδα θεμάτων, όπως:

τη θέση και τη λειτουργία της ΠΑ στα Προγράμματα Σπουδών των Τμημάτων
τη Σύνδεση και Συνεργασία του Πανεπιστημίου με τα Νηπιαγωγεία
τη σημασία της Εποπτείας, τον ρόλο των εποπτών, τα κριτήρια αποτελεσματικού επόπτη
το ζήτημα των αποσπασμένων εκπαιδευτικών και του ρόλου τους
τον τρόπο σύνδεση των θεωρητικών μαθημάτων και της ΠΑ
Θεσμικές ελλείψεις και το θέμα της εξάρτησης από το υπουργείο
ο αναστοχασμός και ο αναστοχαζόμενος εκπαιδευτικός
ο Εκπαιδευτικός ως ερευνητής και η εκπαίδευση των εκπαιδευτικών (αρχική και δια βίου)
το μέλλον- και οι προοπτικές των Παιδαγωγικών Τμημάτων
η Επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών

Από τις αρχικές διερευνητικές συναντήσεις, γρήγορα επιτεύχθηκε μία κοινή γλώσσα και ορολογία, κοινοί προβληματισμοί για επιστημονικά και πρακτικά θέματα που εξέλιξαν τη μεταξύ των μελών συζήτηση με πιο συστηματικές ανταλλαγές και διάλογο και που οδήγησαν στην 1η συλλογική έκδοση που περιείχε αποτελέσματα ερευνητικών μελετών των μελών του Δικτύου (Ανδρούσου & Αυγητίδου, 2013). Σταδιακά, η αλληλεπίδραση και η ανταλλαγή απόψεων, προβληματισμών και θέσεων μέσα από ουσιαστικό διάλογο και αναστοχασμό ενθάρρυνε τις ευκαιρίες συμμετοχής και συνεργασίας αναφορικά με την ανάπτυξη, την καταγραφή, την εξέλιξη, αλλά και την αποτίμηση της ΠΑ. Έτσι, σχεδιάστηκε ένα μοντέλο ΠΑ για υποψήφιους εκπαιδευτικούς που σχεδιάζει, υλοποιεί και αναστοχάζεται πάνω σε εκπαιδευτικές δράσεις, το οποίο αποτυπώθηκε στον 2ου συλλογικό τόμο του Δικτύου (Αυγητίδου, Τζεκάκη, & Τσάφος, 2016). Στον τόμο αυτό αντανακλάται και ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα του δικτύου: η ηθική κατοχύρωση αυτής της υποδειγματικής συμμετοχικής και συνεργατικής λειτουργίας, δηλαδή μιας λειτουργίας όπου κάθε μέλος της ομάδας μπορεί ισότιμα να συμμετέχει και να συνεισφέρει με απόψεις και να συμβάλει στην ανάπτυξη των θέσεων του δικτύου.

Βιβλιογραφία

Ανδρούσου, Α. & Αυγητίδου, Σ. (επιμ.) (2013). Η πρακτική άσκηση στην αρχική εκπαίδευση των εκπαιδευτικών: Ερευνητικές προσεγγίσεις. Δίκτυο Πρακτικών Ασκήσεων. Αθήνα: ΤΕΑΠΗ-ΕΚΠΑ, http://www.ecd.uoa.gr/wp-content/uploads/2013/10/Η-πρακτ.-Ασκ.-Δίκτυο-Πρακτικών-Ασκήσεων.pdf

Αυγητίδου, Σ., Τζεκάκη , Μ., & Τσάφος, Β.. (Επιμ.) (2016). Οι υποψήφιοι εκπαιδευτικοί παρατηρούν, παρεμβαίνουν και αναστοχάζονται: προτάσεις υποστήριξης της πρακτικής τους άσκησης. Αθήνα: Gutenberg

Γουργιώτου, Ε., Κακανά, Δ., Μπιρμπίλη, Μ., & Χατζοπούλου, Κ. (2020). Εισαγωγή: Το Δίκτυο Πρακτικών Ασκήσεων των Παιδαγωγικών Τμημάτων Προσχολικής Εκπαίδευσης: 10 χρόνια μετά…. Στο Ε., Γουργιώτου, Δ., Κακανά, Μ.,Μπιρμπίλη, & Κ.Χατζοπούλου, (Επιμ) (2020). Εκπαίδευση Εκπαιδευτικών και Παιδαγωγικά Τμήματα, 30 χρόνια μετά: Αντιμετωπίζοντας τις νέες προκλήσεις. Πρακτικά 2ου Πανελλήνιου Συνεδρίου του Δικτύου Πρακτικών Ασκήσεων. (Βόλος, 28-30 Σεπτεμβρίου 2018), (σς. 6-11). Βόλος: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας http://press.uth.gr/images/ebooks/ebook_praktika.pdf